Ουρολοίμωξη
Εισαγωγή
Η ουρολοίμωξη είναι η μόλυνση του ουροποιητικού συστήματος από μικροοργανισμούς, όπως τα μικρόβια και οι μύκητες. Είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος λοιμώξεων στον άνθρωπο.
Στις γυναίκες, ο κίνδυνος να αναπτύξουν έστω ένα επεισόδιο ουρολοίμωξης στη ζωή τους είναι μεγαλύτερος από 50%. Αυτό συμβαίνει γιατί η ουρήθρα της γυναίκας είναι μόλις 4 εκατοστά και απέχει ελάχιστα από το κόλπο αλλά και τον πρωκτό, όπου φυσιολογικά υπάρχουν μικρόβια. Τα μικρόβια αυτά μπορούν εύκολα να μπουν στην κύστη και να προκαλέσουν λοίμωξη. Οι ουρολοιμώξεις στους άντρες δεν είναι τόσο συχνές όσο στις γυναίκες, αλλά συνήθως είναι πιο σοβαρές και απαιτούν μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία.
Τα μικρόβια είναι η πιο κοινή αιτία της ουρολοίμωξης. Κανονικά, τα μικρόβια που εισέρχονται από την ουρήθρα στο ουροποιητικό σύστημα, απομακρύνονται με την ούρηση. Ωστόσο, μερικές φορές ξεπερνούν τη φυσική άμυνα του οργανισμού και προκαλούν λοίμωξη. Η λοίμωξη στην ουρήθρα ονομάζεται ουρηθρίτιδα, στην ουροδόχο κύστη ονομάζεται κυστίτιδα και η λοίμωξη του νεφρού ονομάζεται πυελονεφρίτιδα.
Το ουροποιητικό σύστημα έχει διάφορους μηχανισμούς για την πρόληψη των λοιμώξεων:
- Στο σημείο που οι ουρητήρες εκβάλλουν στην ουροδόχο κύστη υπάρχουν βαλβίδες που αποτρέπουν την παλινδρόμηση των ούρων προς το νεφρό
- Με την ούρηση απομακρύνονται τα μικρόβια που έχουν εισέλθει στο ουροποιητικό σύστημα
- Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτρέπει τη λοίμωξη
- Στους άντρες, ο προστάτης παράγει εκκρίσεις που επιβραδύνουν την ανάπτυξη των λοιμώξεων
Αιτιολογία
Οι περισσότερες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος προκαλούνται από μικρόβια που ζουν φυσιολογικά στο έντερο. Το Κολοβακτηρίδιο (E. coli) προκαλεί τη συντριπτική πλειοψηφία των ουρολοιμώξεων.
Μικροοργανισμοί που ονομάζονται χλαμύδια, ουρεόπλασμα και μυκόπλασμα είναι συχνά αίτια των λοιμώξεων της ουρήθρας, του προστάτη και σπανιότερα της κύστης. Μεταδίδονται συνήθως σεξουαλικά και απαιτούν παράλληλη θεραπεία και των δύο σεξουαλικών συντρόφων.
Επίσης υπάρχουν παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση ουρολοίμωξης, όπως:
- Η κακή υγιεινή
Πρέπει να τονιστεί ότι ιδιαίτερα βλαβερή είναι και η υπερβολική καθαριότητα με ακατάλληλα αντισηπτικά για τα εξωτερικά γεννητικά όργανα και την ενδοκολπική περιοχή - Οι κακές συνήθειες ούρησης
Η αναβολή της ούρησης είτε για λόγους καθαριότητας σε εξωτερικούς χώρους (κυρίως από γυναίκες) είτε λόγω επαγγέλματος (πχ οδηγοί) είναι συχνή αιτία ουρολοίμωξης - Η σεξουαλική επαφή
Η σεξουαλική επαφή είναι μία τις κυριότερες αιτίες ουρολοίμωξης. Μικρόβια τα οποία υπάρχουν φυσιολογικά γύρω από τα γεννητικά όργανα εισέρχονται στην κύστη και εάν δεν απομακρυνθούν άμεσα με την ούρηση εγκαθίσταται και αναπτύσσουν φλεγμονές. Πρέπει να τονιστεί ότι η κυστίτιδα δεν είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Η σεξουαλική επαφή, ωστόσο, μεταφέρει τα ήδη υπάρχοντα μικρόβια της περιοχής μέσα στην ουρήθρα και από εκεί στην κύστη! Η ουρηθρίτιδα, αντίθετα, οφείλεται σε μικροοργανισμούς (γονόκοκκος, χλαμύδια, μυκοπλάσματα) που μπορεί να μεταδοθούν σεξουαλικώς και απαιτεί παράλληλη θεραπεία και των δύο συντρόφων. - Η αντισύλληψη
Στις γυναίκες που χρησιμοποιούν διάφραγμα ή σπερματοκτόνες ουσίες για αντισύλληψη, μπορεί να ευνοηθεί η ανάπτυξη των μικροβίων - Η στάση των ούρων λόγω απόφραξης.
Όταν υπάρχει απόφραξη και τα ούρα δεν παροχετεύονται επαρκώς - Η εγκυμοσύνη
Κατά την εγκυμοσύνη το έμβρυο πιέζει τους ουρητήρες και δημιουργείται υδρονέφρωση και στάση των ούρων - Η ύπαρξη ουροκαθετήρα
Ο καθετήρας αποτελεί ξένο σώμα για τον οργανισμό και αιτία λοίμωξης - Ο σακχαρώδης διαβήτης
Οι ασθενείς που πάσχουν από αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη παρουσιάζουν συχνά ουρολοιμώξεις
Συμπτώματα
Η ουρολοίμωξη συνήθως εμφανίζει συμπτώματα όπως:
- Συχνουρία
- Κάψιμο στην ούρηση
- Πόνο χαμηλά στην κοιλιά
- Πόνο στα έξω γεννητικά όργανα κατά την ούρηση
- Αίμα στα ούρα (αιματουρία)
- Αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης
Τα ούρα μπορεί να φαίνονται θολά, σκούρα ή αιματηρά και να έχουν μία δυσάρεστη οσμή.
Όταν η λοίμωξη επηρεάσει τα νεφρά (πυελονεφρίτιδα) συνυπάρχει υψηλός πυρετός με ρίγος, αδυναμία και πόνος στο νεφρό. . Η πυελονεφρίτιδα είναι σοβαρή πάθηση και χρειάζεται άμεση θεραπεία και πιθανόν εισαγωγή στο νοσοκομείο για ενδοφλέβια αντιβίωση.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ουρολοίμωξης γίνεται συνήθως με:
- Το ιστορικό
- Την κλινική εξέταση
- Την εξέταση ενός δείγματος ούρων
Η γενική ούρων καταγράφει την ύπαρξη μικροβίων στα ούρα, η καλλιέργεια ούρων θα προσδιορίσει τον τύπο του μικροβίου και το τεστ ευαισθησίας (αντιβιόγραμμα) θα αναδείξει τα κατάλληλα αντιβιοτικά.
Σε περιπτώσεις υποτροπιάζουσας κυστίτιδας πρέπει να γίνει επίσης υπερηχογράφημα για να αποκλειστεί κάποια ανατομική ιδιομορφία του ουροποιητικού συστήματος αλλά και εξέταση από γυναικολόγο για να αποκλειστεί ύπαρξη κολπίτιδας.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ουρολοίμωξης γίνεται με την χορήγηση αντιβίωσης είτε εμπειρικά με βάση το ιστορικό είτε μετά το αποτέλεσμα του αντιβιογράμματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις πυελονεφρίτιδας με υψηλό πυρετό χρειάζεται νοσηλεία για αντιβιοτική αγωγή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο 80% των κυστίτιδων τα συμπτώματα υποχωρούν μετά την πάροδο 3-4 ημερών, ξεγελώντας έτσι πολλές γυναίκες, οι οποίες λανθασμένα δε ζητούν ιατρική συμβουλή. Έτσι η κυστίτιδα μετατρέπεται σε χρόνια, με τα συμπτώματα να επανέρχονται.
Σε περιπτώσεις όπου συνυπάρχει κάποια πάθηση στο ουροποιητικό, όπως λιθίαση ή υπερτροφία του προστάτη, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε δεύτερο χρόνο, μετά την αντιμετώπιση της λοίμωξης.
Ταυτόχρονα μπορούν να χορηγηθούν:
- Συμπληρώματα Κράνμπερι
- Προβιοτικά
- D-μανόζη
- Οιστρογόνα
- Ενδοκυστική έγχυση Υαλουρονικού Οξέος και Θειική Χονδροϊτίνης
Πρόληψη
Για την πρόληψη είναι απαραίτητες και αλλαγές στην καθημερινότητα των ασθενών, όπως:
- Λήψη άφθονων υγρών – Τουλάχιστον δύο λίτρα την ημέρα, κυρίως νερό
- Να μην αναβάλλετε την ούρηση
- Να ουρείτε μετά από κάθε σεξουαλική επαφή
- Να σκουπίζεστε μετά από την ούρηση ή την αφόδευση, πάντα από εμπρός προς τα πίσω
- Καλή υγιεινή της γεννητικής χώρας (όχι κολπικές πλύσεις)
- Να φοράτε άνετα ρούχα και καλής ποιότητας βαμβακερά εσώρουχα, τα οποία να αλλάζετε τακτικά
- Να περιορίσετε τη χρήση ταμπόν
Σχετικά άρθρα
Βιβλιογραφία
Όλες τις πληροφορίες που διαβάσατε σε αυτό το κείμενο αλλά και περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να τις βρείτε στις ακόλουθες επιστημονικές πηγές γνώσης:
- Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας για ασθενείς (Αγγλικά)
- Οδηγίες της Βρετανικής Ουρολογικής Εταιρίας για ασθενείς (Αγγλικά)
- Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας για Ιατρούς (Αγγλικά)
- Medscape. Πληροφορίες για ασθενείς και Ιατρούς (Αγγλικά)
- Ελληνική Ουρολογική Εταιρία. Πληροφορίες για ασθενείς (Ελληνικά)
- Ινστιτούτο Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων. Πληροφορίες για ασθενείς (Ελληνικά)